آنچه در اینجا میخوانیم
مال غیر منقول
بررسی مال غیر منقول – اموالی که ما در زندگی روزمره خود با آنها سروکار داریم انواع مختلفی دارند
لیکن مردم ما آنچنان گرفتار زندگی معمول خود هستند که چندان به تفاوت های میان اموال خود کاری ندارند.
از لحاظ حقوقی اموال تفاوت های چشمگیری با هم دارند
و این اختلافات موجب شده است که قانونگذار مقررات متفاوتی برای انها در نظر بگیرد.
فلذا دانستن آنها و رعایت قوانین و مقررات حقوقی و قانونی بسیار مهم است.
در این مقاله ما سعی می کنیم به زبانی ساده و قابل فهم به تعریف اموال و تفاوت های آنها ، با رویکرد و توجه بیشتر به اموال غیر منقول بپردازیم.
سوالات متداول شما در حوزه دعاوی ملکی و امور ثبتی
بیش از ۱۲ سال سابقه وکالت در زمینه ملکی و ثبتی … برای مشاوره کلیک کنید
تعریف مال:
مال مفرد واژه اموال است .
اموال نیز یک واژه عربی بوده که بر وزن اَفعال و به معنی املاک ، کالاها و ثروت است.
در سالیان دور فقط به طلا و نقره ، مال می گفتند، اما بعداً به هرچیزی که بتوان آن را ذخیره نمود و یا مالکیت بر آن داشت ، گسترش یافت.
بدون شک معنای کلمه “مال” با گذشت زمان تغییر بسیاری نموده و با پیشرفت جوامع ، مفاهیم و مصداق های آن افزایش یافته است.
در قانون از مال تعریف خاصی نشده ، لیکن با توجه به مواد قانون مدنی می شود آن را به این شکل تعریف نمود:
«مال هر چیزی دارای فایده است که نیاز های مادی یا معنوی ما را برآورده می کند و می تواند به شخص خاصی اختصاص داشته باشد» “
ما برای اینکه چیزی را بخواهیم «مال » بدانیم باید این ۳ خصوصیت را داشته باشد:
۳ خصوصیت مال
۱ – اولاً باید دارای فایده بوده و مورد نیاز باشد .
به عبارت دیگر از لحاظ عقلی ، مال چیزی است که دارای ارزش و منفعت باشد .
فلذا چیزی که مورد نیاز نیست یا فایده ای نداشته باشد مال حساب نمی گردد.
مثلا یک صنار(واحد پولی زمان صفویه) دیگر امروزه مال محسوب نمی شود .
۲- ثانیاً باید یک نیاز جسمی یا معنوی را برآورده کند.
به عبارت دیگر مال باید یکی از نیازهای جسمی یا معنوی انسان را برآورده کند
به عنوان مثال ، یک قطعه سنگ معمولی که پاسخگوی نیازهای مورد نیاز ما نیست و قطعاً افراد پولی را بابت خرید آن هزینه نمی کنند.
در سالیان دور ، مال بیشتر کالاهای فیزیکی را شامل می شد ،
اما با گذشت زمان ، و پیشرفت جوامع ، دیگر محدود به کالا نگردید و مصادیق مال نیز گسترش یافت .
مانند حق تالیف ، حق کسب و پیشه و…
۳- ثالثاً باید قابلیت تملک داشته باشد و افراد بتوانند مالک آن شوند .
فلذا بعضی از چیزهایی که دارای فایده هستند و ضرورت نیز دارند لیکن نمی توانند به فرد خاصی تعلق داشته باشند مال حساب نمی گردند ،
مانند خورشید، آبهای آزاد اقیانوس ، سیارات و ستاره ها و…
نکته: این اموال به لحاظ اینکه برای استفاده کل جامعه بشریت هستند، فلذا نمی توانند به کسی تعلق داشته باشند.
انواع مال:
الف- مال منقول ب- مال غیرمنقول
تعریف مال غیر منقول
اموال غیر منقول اموالی هستند که نمی توان آن را جابجا کرد و از محلی به محل دیگر انتقال داد.
مانند زمین ، ساختمان و هر چیزی دیگری که به زمین وصل شده است .
مال غیرمنقول بر خلاف مال منقول قابلیت جا به جایی از مکانی به مکان دیگر را ندارند
و به شکل مستقیم یا غیر مستقیم امکان انتقال آنها وجود ندارد .
برای اینکه با اموال غیر منقول بخوبی آشنا شویم انواع اموال غیر منقول را در زیر بیان می کنیم.
نگران مشکلات ملکی و ثبتی خودتان نباشید
تیمی متخصص همراه شماست
انواع اموال غیر منقول
۱- بخش اولیه اموال غیرمنقول ، اموالی هستند که طبیعت آنها به شکلی است که قابل جابجایی و نقل و انتقال نیستند. مانند معدن یا زمین، درختان کشاورزی
۲- دسته دوم اموال غیرمنقول، اموالی هستند که بدلیل اقدامات و تغییراتی که انسانها در آن بوجود آورده اند ،
قابلیت جابجایی ندارند و غیر قابل نقل و انتقال می شوند و هرگونه جا به جایی آنها موجب آسیب یا نقص خود مال یا محل آن می شود ،
مانند:انجام لوله کشی در داخل ساختمان یا نصب پنجره بر روی دیوار .
نکته:
این اموال تا وقتیکه به ساختمان یا زمین اتصال نیافته اند منقول محسوب می شوند
اما به محض اینکه در بنا یا ساختمان بکار گرفته شده و یا نصب شدند دیگر جزء اموال غیرمنقول محسوب می شوند.مانندآینه، پرده، نقاشی
۳- بخش سوم اموال غیرمنقول، میوه های روی درخت و سایرمحصولات کشاورزی هستند.
این محصولات تا وقتیکه درو و یا چیده نشده باشند مال غیر منقول محسوب می گردند،
لیکن چنانچه بخشی از میوه های درخت چیده یا قسمتی از زمین درو شود ،
همان مقدار محصول چیده یا درو شده منقول و بخشی که درو و چیده نشده همچنان مال غیر منقول است .
۴- بخش چهارم اموال غیر منقول ، حیوانات و اشیایی هستند که صاحبانشان ، آنها را برای کشاورزی و زراعت در زمینش اختصاص داده است .
مانند گاو ، گاو میش ، ماشین ، اسباب و ادوات زراعت و حتی بذری که کاشته می شود جزء اموال غیر منقول محسوب می شوند.
نکته:
تلمبه ، گاو و یا هر حیوان دیگری که برای آبیاری زمین زراعی یا خانه یا باغ از آن استفاده می شود هم جزء اموال غیر منقول هستند .
۵- بخش پنجم شامل یکسری از حق و حقوق مالی هستند که به لحاظ اینکه با مال غیر منقول در ارتباط هستند
فلذا غیر منقول محسوب می شوند .
مثلا حق سکونت در منزل یا حق عبور از یک ساختمان و مانند اینها که در حقوق به آن حق ارتفاق و حق انتفاع می گویند .
مطالعه بیشتر
تفاوت های اموال منقول و غیر منقول
۱- تعیین دادگاه صالح برای طرح دعوا
یکی از بارز ترین تفاوت های میان مال منقول و مال غیر منقول ، تفاوت در دادگاهی است که می توان در آن دادخواست را مطرح کرد :
الف ) دادگاه صالح برای اموال منقول :
دادگاه محل اقامت خوانده ، دادگاهی صالح برای اقامه دعوا در خصوص اموال منقول است .
به عبارت دیگر خواهان ، باید دادخواست را به دادگاهی ارائه کند که خوانده در آن محل اقامت دارد
مثلا اگر خواهان در شهریار زندگی می کند و خوانده در کرج و موضوع مورد اختلاف پیرامون یک دستگاه موتورسیکلت است ،
خواهان باید دادخواستش را به دادگاه کرج ارائه نماید .
ب ) دادگاه صالح برای اموال غیر منقول :
دادگاه محل قرار گرفتن مال ، دادگاهی صالح برای اقاوه دعوا در خصوص اموال غیر منقول است .
به عبارت دیگر خواهان باید دادخواست را به دادگاه محلی که مال غیر منقول در آنجا قرار دارد ارائه نماید .
مثلا اگرآپارتمان یا زمینی که در واقع مال غیر منقول محسوب می گردند در اصفهان واقع است دادخواست هم باید به دادگاه اصفهان تقدیم شود.
جهت تنظیم دادخواست،لایحه ، شکواییه و … کلیک کنید
۲- چگونگی و نحوه توقیف اموال
تفاوت دوم مال منقول و مال غیر منقول ، چگونگی توقیف این اموال است :
الف ) توقیف اموال منقول :
توقیف نمودن اموال منقول به سهولت امکان پذیر است ، مثلا توقیف خودرو به عنوان یک مال منقول به راحتی توسط مامور راهنمایی و رانندگی انجام و به محل دیگری انتقال داده می شود.
ب) توقیف اموال غیر منقول :
توقیف یک مال غیر منقول مانند آپارتمان به آسانی توقیف مال منقول نیست
زیرا اموال غیر منقول قابلیت جا به جایی ندارد تا بتوان آنها را توقیف کرد و از دسترس کسی که حکم توقیف اموالش صادر شده خارج کرد .
توقیف نمودن اموال غیر منقول به وضعیت ثبتی آنها در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور بستگی دارد .
بعنوان مثال
اگر مالی در اداره اسناد ثبت شده باشد ، توقیف آن به اداره اسناد محلی که مال غیر منقول در آنجا قرار دارد ، ابلاغ می گردد .
چنانچه مال ، متعلق به کسی باشد که حکم توقیف اموالش صادر شده ، توقیف مال در دفتر املاک درج می شود .
نکته:
توقیف مال یعنی اینکه شخصی که محکوم شده ، دیگر نمی تواند مالش را بفروشد یا آن را به دیگری منتقل نماید.
جهت مشاوره و پشیتبانی حقوقی کلیک کنید
۳- تفاوت هزینه دادرسی دعاوی اموال منقول و غیرمنقول
وقتیکه دادخواستی در یک دادگاه صالح ، بابت یک مال منقول و یا غیر منقول مطرح می شود ، با توجه به نوع مال ، هزینه دادرسی آن نیز متفاوت خواهد بود:
الف ) هزینه دادرسی در اموال منقول :
هزینه دادرسی در اموال منقول بر اساس خواسته خواهان تعیین می شود
به عبارت دیگر پس از اینکه خواهان ، دادخواستش را به دادگاه ارائه داد ،
ارزش مالیِ ، مال منقول تعیین شده و بعد بر مبنای آن میزان هزینه دادرسی مشخص می شود .
مثلا
اگر دعوی بابت خودرو باشد ، ابتدا ارزش مالی خودرو مشخص می شود و سپس بر مبنای آن هزینه دادرسی تعیین می شود .
ب) هزینه دادرسی در اموال غیر منقول :
برای مشخص نمودن هزینه دادرسی در اموال غیر منقول ،
هزینه دادرسی توسط کارشناس و مطابق با ارزش معاملاتی املاک در آن منطقه مشخص می شود و دادگاه فقط به آنچه که خواهان گفته اکتفا نخواهد کرد.
مطالب پیشین